ޖިނާޢީ މައްސަލަތަކަކީ ޤާނޫނީ ވަކި އިޖުރާއާތުތަކެއްގެ ދަށުން ކުރިއަށް ގެންދަންޖެހޭ މައްސަލަތަކެކެވެ. އެފަދަ މައްސަލަތަކުގައި ހެކި ހޯދުމަށާއި، ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުން ހިފާ ހައްޔަރުކުރުމާއި، ބަންދުކުރުމާއި، ތަޙްޤީޤު ހިންގުމާއި، ދަޢުވާކުރުމުގެ އިޖުރާއާތުތަށް ޖިނާޢީ ޤާނޫނުތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. ޤާނޫނު އަސާސީގެ 52 ވަނަ މާއްދާ ބުނާ ގޮތުން، ޤާނޫނާއި ޚިލާފު ހެކި ޝަރީޢަތުން ބަލައިގަނެގެން ނުވާނެއެވެ. ޤާނޫނު އަސާސީގެ 268 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުން، ޤާނޫނު އަސާސީ އާއި ޚިލާފު ކޮންމެ އިޖުރާއާތެއް ބާޠިލުވާނެއެވެ.
150 ކިލޯގެ މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލައެއްގައި ތުހުމަތުކުރެވޭ ބަޔަކު ހުވަދު އަތޮޅުން ޙައްޔަރުކުރިއެވެ. އެމައްސަލައަކީ، މިހާތަނަށް ރާއްޖޭގެ ފުލުހުން އަތުލައިގަތް އެންމެ ބޮޑު މަސްތުވާތަކެތީގެ އޮޕަރޭޝަން ހިންގި މައްސަލައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، އެމައްސަލަ ކޯޓުން ބޭރުކޮށްލާފައިވަނީ، އެމައްސަލާގައި، ފުލުހުންނާއި ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ހެދި ފާޅުކަން ބޮޑު އިޖުރާއީ ގޯސްތަކާ ހެދިއެވެ. 150 ކިލޯ މަސްތުވާތަކެތި އަތުލައިގަނެ، ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުން ޙައްޔަރުކުރުމަށްފަހު ކޮމިޝަނަރ އޮފް ޕޮލިސް މުޙައްމަދު ޙަމީދުވަނީ ފުލުހުންނަށް ތަޢުރީފުކޮށްފައެވެ. އަދި މި އޮޕަރޭޝަން ހިންގުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި ފުލުހުންގެ ޕްރޮފެޝަނަލް ކަމަށް ކޮމިޝަނަށް ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ތަޢުރީފްކޮށްފައެވެ. އަދި މިމައްސަލައިގެ ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވި ބަންދާމެދު ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަށް ޙާޟިރުކުރެވުނު އެންމެން ޝަރީޢަތުން ގޮތެއް ނިމެންދެން ބަންދުކުރުމަށް ކޯޓުން އަމުރުވެސް ކުރިއެވެ.
150 ކިލޯ މަސްތުވާތަކެތީ ބޮޑު މައްސަލާގައި ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވިގެން މީހުން ޙައްޔަރުކުރި ހިސާބުން ފެށިގެން ބޮޑެތި ގޯސްތަށް ފުލުހުން ހަދަންފެށިއެވެ. އެގޮތުން، ކޯޓު އަމުރެއްނެތި ޤާނޫނާއި ޚިލާފަށް ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުން ފުލުހުންގެ ޙައްޔަރުގައި، ގާތްގަނޑަކަށް 24 ގަޑިއިރު ފުލުހުންވަނީ ގެންގުޅެފައެވެ. ފުލުހުން ހޯދި އެންމެހައި ހެއްކެތް ހޯދާފައިވަނީވެސް، މިބުނި 24 ގަޑިއިރުތެރޭގައެވެ. ޖިނާޢީ އިޖުރާއާތުގެ ޤާނޫނު ބުނާ ގޮތުން، ޙައްޔަރަށް ނުވާ ގޮތަށް ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މީހަކު ބެހެއްޓޭނީ ތަޙްޤީޤު ބޭނުމަށް، 4 ގަޑިއިރަށެވެ. އެއަށްފަހު، ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުން އެމީހަކު ދޫކޮށްލުން ލާޒިމުވާނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، ކޯޓު އަމުރަކާއި ނުލައި، އަދި ފުލުހުންގެ އެއްވެސް ވެރިއެއްގެ ހުއްދަވެސް ނެތި، ގާތްގަނޑަކަށް 24 ގަޑިއިރު، ފުލުހުންވަނީ ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވުނު މީހުން ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ގެންގުޅެ، ހެކި ހޯދާފައެވެ. ފުލުހުންގެ ފަރާތުން، ކޯޓު އަމުރު ދައްކައި، މީހުން ޙައްޔަރުކުރިކަން އަންގާފައިވަނީ، މިބުނެވުނު 24 ގަޑިއިރު ހަމަވީފަހުންނެވެ.
ޖިނާޢި އިޖުރާއާތުގެ ޤާނޫނު ބުނާ ގޮތުން، ޖިނާޢީ ދަޢުވާއެއް ކުރުމުގެ ކުރީން، އެދަޢުވާއަކާއި ގުޅިގެން ކުރަންޖެހޭ އެންމެހައި ކަމެއް ކުރުމަކީ، ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ މައްޗަށް ޤާނޫނު ލާޒިމުކުރާކަމެކެވެ. 150 ކިލޯ މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލާގައި، ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވުނު މީހުންގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ ކުރިމިނަލް ކޯޓަށް ދައުލަތުން ހުށަހެޅިއިރު، ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވުނު 2 މީހެއްގެ ބަޔާން ފުލުހުން ނަގާފައިވަނީ، ދަޢުވާކުރުމުގެ މުއްދަތު ހަމަވިފަހުންނެވެ. އެހެންކަމުން، އެބަޔާންތަށް ކޯޓުން ބަލައި ގެންފައިނުވެއެވެ.
ދަޢުވާކުރުމުގައި ކޯޓުތަކުގެ އިޚްތިޞާޞްވަނީ ކޯޓުތަކާއި ބެހޭ ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައެވެ. ކުރިމިނަލް ކޯޓަށާއި، މެޖިސްޓްރޭޓް ކޯޓުތަކަށް ބެލޭނެ ބާވަތުގެ އިޚްތިޞާޞް ހިނގާ މައްސަލަތަށްވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ. 150 ކިލޯ މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލާގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ދަޢުވާކޮށްފައިވަނީ ކުރިމިނަލް ކޯޓުގައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، އެކޯޓުން މައްސަލަ ބޭރުކޮށްލާފައިވަނީ، ކުރިމިނަލް ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ނުހިނގާ މައްސަލައެއްކަމުގައި ކަނޑައަޅާފައެވެ. އެނިންމުމަކީ، ކުރިމިނަލް ކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރަރގެ ނިންމުމަކާއި، ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމި ނިންމުމެކެވެ. އެނިންމުން ދައުލަތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފުވެސް ކޮށްފައިނުވެއެވެ. އެއަށްފަހު، ދައުލަތުން އެމައްސަލަ ހުށަހަޅާފައިވަނީ، ގދ. ގައްދޫ މެޖިސްޓްރޭޓް ކޯޓަށެވެ. އެކޯޓަށް އެމައްސަލާގެ ދަޢުވާ ދައުލަތުން އުފުލިއިރު، ދަޢުވާކުރުމަށްޓަކައި ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ މުއްދަތުވެސްވަނީ ފަހަނައަޅައި ގޮސްފައެވެ. މީގެ ނަތީޖާއަކީ، މިބުނެވުނު ބޮޑެތި ޤާނޫނާއި ޚިލާފު އިޖުރާއާތުތަކާހެދި، މަސްތުވާތަކެތީގެ އެންމެ ބޮޑު މައްސަލަ ކޯޓުން ބޭރުކޮށްލިއެވެ. ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުންވަނީ، ކޯޓުގެ ނިންމުން ބަލައިގަނެ، ބޮޑެތި ގޯސްތަކެއް ހެދިފައިވާކަމުގައި ބުނެފައެވެ. އަދި، ކޯޓުގެ އެއްވެސް ނިންމުމެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފުވެސް ކޮށްފައިނުވެއެވެ.
150 ކިލޯ މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލާގެ ތަޙްޤީޤު މަރުޙަލާ އަދި ޝަރީޢަތުގެ މަރުޙަލާގައިވެސް ކޯޓުގައި ވަކާލާތުކުރި ޤާނޫނީ ވަކީލުންގެ ޓީމުގައި ހިމެނުނު މަޝްހޫރު ޤާނޫނީ ވަކީލު ޝަޛީމު ވަޙީދު ވިދާޅުވީ، ޖިނާޢީ މައްސަލަތަކުގައި، ޢަމަލުކުރަންޖެހޭ އިޖުރާއާތުތަށް ޤާނޫނުތަކުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާކަމަށާއި، އެއިޖުރާއާތުތަކުގެ ބޭނުމަކީ، ކުށުގެ ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުންގެ ޙައްޤުތަކާއި، މުޖުތަމަޢުގެ މަސްލަޙަތު ޙިމާޔަތްކުރުންކަމުގައިވީއިރު، މީގެން އެންމެ އިޖުރާއާތަކާވެސް ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ، ޤާނޫނުން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ޙައްޤުތަކަށް އުނިކަން ލިބޭނެކަމެވެ. ވީމާ، ޤާނޫނުގެ ބާރު ދެމެހެއްޓުމާއި ނެގެހެއްޓުމަށްޓަކައި، ޤާނޫނާއި އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރުން ދައުލަތުގެ ކޮންމެ މުއައްސަސާއެއްގެ މައްޗަށް ކޮންމެހެންވެސް ލާޒިމެވެ.
