ގްލޯބަލް ނިއުޓްރިޝަނަލް ރިޕޯޓްބުނާގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ 18 އަހަރުންމަތީގެ އާބާދީގެ 14.1 އިންސައްތަ އަންހެނުން އަދި 7.9 އިންސައްތަ ފިރިހެނުންނަކީ ބަރުދަން ހުންނަންޖެހޭ މިންގަނޑަށްވުރެ އިތުރުމީހުންނެވެ. މިއީ މިސަރަހައްދުގެ އެހެން ގައުމުތަކަށްވުރެ މަތީ އަދަދުތަކަކެވެ. މިއީ ހުރިހާ ގިންތިއެއްގެ ގައުމުތަކަކަށްވެސް ކުރިމަތިވެފައިވާ ގޮންޖެހުމެކެވެ. ބަަރުދަންއިތުރުވާން ދިމާވާ ވަރަށްގިނަ ކަންތައްތަކެއް ހުރެއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ކުރީގެ ލިޔުމެއްގައި އެކަންކަމަށާއި ބަރުދަން އިތުރުވިޔަ ނުދިނުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންކަމަށް އަލިއަޅުވާލެވިފައިވާނެއެވެ. މިއަދު ފާހަގަކޮށްމިލަނީ މަސައްކަތު މާހައުލުގެ ހާސްކަން ނުވަތަ ސްޓްރެސްގެ ސަބަބުން ބަރުދަން އިތުރުވާވުމަށެެވެ.
2013 ވަނަ އަހަރު ޖާނަލް އޮފް ނިއުޓްރިޝަނަލް ޑިސޯޑާސް އެންޑް ތެރަޕީގައި މަސައްކަތުގެ މާހަލުގެ ހާސްކަމުގެ ސަބަބުން ބަރުދަންއިތުރުވުމާއި ބެހޭގޮތުން ލިޔެފައިވާ ލިޔުމެއްގައި ޑިމާންޑް މަތި އަދި އެމީހެއްގެ ކޮންޓްރޯލުން ބޭރުގައި ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ހުންނަ މަސައްކަތުގެ މާހައުލު ތަކުގައި މަސައްކަތްކުރުމާއި ގިނަ ވަގުތު މިފަދަ މަސައްކަތް ތަކުގައި ހޭދަ ކުރާނަމަ ބަރުދަން އިތުރުވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑުކަމުގައި ލިޔެފައިވެއެވެ. އަދި މިފަދަ މީހުންގެ މެދުގައި އާންމުގޮތެއްގައި މިންހެޔޮ ކެއުންތަކާއި ދުރުވުމާއި، ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުމާއި، ހެލިފެލިވެ އުޅުންމަދުވުމާއި ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ބަލިކަށިވުން ފާހަގަކުރެވޭ ކަމަށްވެސް މިލިޔުމުގައި ވެއެވެ.
ސްވިޑިޝް އާބާދީއަށް ހާއްސަކޮށްގެން ހެދުނު ދިރާސާއެއްގައި މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގެ ހާސްކަމުގެ ސަބަބުން ދިގުމުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި ބަރުދަން އިތުރުވާކަމަށް ފާހަގަ ކުރެވިފައިވެއެވެ. ހާއްސަ ގޮތެއްގައި ޑިމާންޑިން ވަޒީފާތަކުގައި އުޅޭ އަންހެނުންގެ ފަރާތުން މިކަން ބޮޑަށް ފާހަގަކުރެވޭ ކަމަށް ޑިސެމްބަރ 2018 ނެރެފައިވާ މިދިރާސާގައި ހާމަކޮށްފައިވެއެވެ.
ފެބްރުއަރީ 2021 ގައި ނެޝަނަލް ލައިބްރަރީ އޮފް މެޑިސިންގައި ޝާއިރުކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުމާހައުލުގެ ސްޓްރެސް ނުވަތަ ހާސްވުމުގެ ސަބަބުން ބަރުދަން ހުންނަންޖެހޭ މިންގަނޑަށްވުރެ އިތުރުވޭތޯ ބުލުމަށް ބްރެޒިލްގެ ޝިފްޓު ޑިއުޓީކުރާ އަންހެނުންގެ މެދުގައި ކުރެވުނު ދިރާސާއަކުން ދައްކާގޮތުގައި މަސަކަތުގެ މާހައުލުގެ ސްޓްރެސްގެ ސަބަބުން ބަރުދަން އިތުރުވުމުގެ ފުރުސަތު 71 އިންސައްތައަށް ޝިފްޓް ޑިއުޓީކުރާ އަންހެނުންގެ ތެރޭގައި އެބައޮތެވެ.
2022 ވަނަ އަހަރުގެ މާރޗް މަހުގެ ތެރޭގައި ހާމަކޮށްފައިވާ ދިރާސާއެއްގެ ނަތީޖާ ދައްކާގޮތުން ކެނެޑާގެ ބޮޑެތި މީހުންގެ ތެރެއިން މަސައްކަތްތެރިންގެ އާބާދީގެ ތެރެއިން 18.7 އިންސައްތަ މީހުންނަކީ ބަރުދަން ހުންނަންޖެހޭ މިންގަނޑަށްވުރެ އިތުރު މީހުންނެވެ. މިދިރާސާ ނިންމާލުމުގައި މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގެ ހާސްކަން ކުޑަކުރުމަށް ސޯޝަލް ސަޕޯޓު ސިސްޓަމް ހަރުދަނާ ކުރުމަށާއި، ކައުންސެލިންގެ ފުރުސަތުތައް ފަހިކޮށްދިނުމާއި އަދި ސިއްޙީ އިރުޝާދު ދިނުމުގެ ޕުރަގުރާމްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ލަފާދީފައިވެއެވެ.
ހަށިގަނޑު އެމީހެއްގެ އިސްކޮޅާއި އަޅާއިރު ބަރުދަން އިތުރުވުމަކީ ހަކުރުބަލި، ލޭމައްޗަށް ދިއުމާއި އަދި ހިތުގެ ބަލިފަދަ ދިގުމުއްދަތަކަށް ބޭސްކުރަންޖެހޭފަދަ ބަލިތައްޖެހުމުގެ ފުރުސަތު އެތައްގުނައަކަށް އިތުރުކުރުވާކަމެކެވެ. މީގެ ސަބަބުން މިދެންނެވި ބަލިތަކަށް ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ ބޮޑުވެ، މުޅި ސިއްހީ ނިޒާމަށާއި އިގްތިސޯދަށްވެސް އޭގެ އަސަރުކުރުވައެވެ. ގައުމެއްގެ ކުރިއެރުމާއި ކާމިޔާބުގެ އެއް އަސާސްކަމުގައި ޔަގީނުންވެސް އެގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންގެ ދުޅަހެޔޮކަންވާނެކަމަށް އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަމެވެ. ހަލުވި ދުވެއްޔެއްގައި ކުރިއަށް ދިއުމަށްޓަކައި ހާއްސަގޮތެއްގައި މަސައްކަތްތެރިންގެ ދުޅަހެޔޮކަން މުހިންމުކަމުގައި ދެކެމެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ނިސްބަތުން ބަރުދަން އިތުރުމީހުންގެ އަދަދު މިހާ މަތިއިރު އަދި މަތީގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ފަދަ ދިރާސާތަކުން މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގެ ހާސްކަމުގެ ސަބަބުން ބަރުދަން އިތުރުވާކަމަށް ބާރުދޭއިރު ސަރުކާރުގެ އަދި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުންވެސް އެމީހުންގެ މުވައްޒަފުންގެ ނަފްސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ސަމާލުކަން ދިނުމަކީ މުހިންމުކަމެއް ކަމުގައި ދެކެމެވެ. މިގޮތުން އެމާހައުލުގެ ހާސްކަން ކުޑަކުރުމަށް ބޭނުންވާ މިންވަރަށް މުވައްޒަފުން ހަމަ ކުރުމާއި، މުވައްޒަފުންގެ މެދުގައި އެއްބައިވަންތަކަން އިތުރު ކުރުމާއި، ހަމަހަކަން ގާއިމުކުރުމާއި، ކަނޑައެޅިފައި އޮންނަ ހުސްވަގުތާއި ޗުއްޓީދިނުމާއި، އިތުރުގަޑީގެ މަސައްކަތް މަދު ކުރުމާއި، ހާސްކަން ތަހައްމަލް ކުރާ މުވައްޒަފުން ދެނެ ގަނެވި އެކަމަށް ފަސޭހަކަމާއިއެކު ކައުންސެލިންފަދަ ފަރުވާތައް ހޯދޭނެމަގު ފަހިކޮށްދިނުން ހިމެނެއެވެ. ހަމަ މިއާއިއެކު ނަފްސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ހޭލުންތެރި ކުރުވުމުގެ ޕްރޮގުރާމްތައް ގަވާއިދުން ހިންގުމާއި، ހެލިފެލިވެ އުޅުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުގެ އިތުރުން، ކަންމަތީ ފިހާރައިން ނުވަތަ ހޮޓަލުން ހެދިކާގެނައުމުގެ ބަދަލުގައި އޮފީހުގައި މިންހެޔޮ ކެއުމަށް ހިތްވަރުދޭ އުސޫލުތަކެއް ހެދުމާއި ހާއްސަގޮތެއްގައި ބޮޑެތި އިދާރާތަކުގައި އެތަނެއްގެ މުވައްޒަފުންނަށް ކަސްރަތު ކުރެވޭނެ މަގު ފަހިކޮށްދިނުންހިމެނެއެވެ.
އެހެންކަމުން ސަރުކާރުގެ މުވައްސަސާތަކުންނާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުންވެސް މިދެންނެވި ބީދައިން މުވައްޒަފުންގެ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ސަމާލުކަމެއް ދެއްވައި، މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގެ ހާސްކަން ކުޑަކުރައްވުމަށް މުވައްޒަފުންނަށް އެހީތެރިވެދެއްވާށެވެ. މި ހާސްކަމަކީ މިދަތި ދިރިއުޅުމުގައި ކުޑަކުރެވިދާނެކަމެކެވެ. މިއަދު ގަބޫލުކުރަންޖެހޭ ހަގީގަތަކީ ނަފްސާނީ ބަލިކަށިކަމަކީ ބަރުދަންއިތުރުވުންފަދަ ޖިސްމާނީ އެތައްކަމަކާއި ކުރިމަތިކުރުވާ ކަމެއްކަމެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ އަތުގައި މިއޮތް މިސަރަހައްދުން ބަރުދަން އިތުރުމީހުންގެ ނިސްބަތް އެންމެ ގިނަމީހުންގެ ހިތި ރިކޯޑު އަތުން ދޫކޮށްލުމަށް އެހީތެރިވާކަމެއް ކަމުގައި މަސައްކަތު މާހައުލުގެ ހާސްކަންކުޑަކުރުންވާނެ ކަމަށްދެކެމެެވެ.
